Terapia logopedyczna

Terapie

Zespół logopedów naszego ośrodka liczy pięciu specjalisów . W ramach terapii logopedycznej oddziałujemy na wszystkie sfery rozwoju dziecka, które przyczyniają się do nabywania przez nie umiejętności komunikowania się z otoczeniem. W swojej pracy wykorzystujemy wiele metod i ich elementów – z najważniejszych należy wymienić metodę krakowską oraz werbo – tonalną. Dzieciom, które wykazują duże trudności w werbalnym komunikowaniu się proponujemy komunikację wspomagającą bądź alternatywną w postaci książek komunikacyjnych lub getsów Makaton.W przypadku trudności z przyjmowaniem pokarmu przez dziecko prowadzimy terapię karmienia z wykorzystaniem metody torowania prawidłowych wzoców ruchowych w obrębie aparatu oralnego NDT Bobath.

Celem naszego dizałania jest zawsze wypracowanie u dziecka takich umiejętności, które przyczynią się do uzyskania przez nie jak największej samodzielności w komunikowaniu się i komfortu podczas przyjmowania pokarmu.

ROZWÓJ MOWY MOJEGO DZIECKA

Co to jest mowa?

Mowa to umiejętność budowania w myślach komunikatu (nawet najprostszego) i przetwarzania tych myśli na dźwięki, które są zrozumiałe dla otoczenia. Tak więc mowa jest złożona z dwóch czynności – tej, która dzieje się w mózgu oraz tej słyszanej i widzianej przez nas.

Od czego zależy rozwój mowy mojego dziecka?

Sprawności aparatu artykulacyjnego – czyli między innymi warg, języka, policzków. Sprawność ta kształtuje się na bazie funkcji pokarmowych takich, jak ssanie, jedzenie z łyżeczki, picie z kubka, gryzienie. Dzięki osiąganiu po kolei i w odpowiednim czasie tych umiejętności dziecko ćwiczy język, wargi i policzki oraz przygotowuje się do wypowiadania głosek, sylab, a następnie prostych słów;

Słuchu – sprawnie działający narząd słuchu już od narodzenia pozwala na budowanie zasobu dźwięków, z których składają się słowa wypowiadane przez mamę i tatę oraz prawidłowe zapamiętywanie całych słów i dźwięków otoczenia;

Rozwoju ruchowego – osiąganie poszczególnych etapów w rozwoju ruchowym takich, jak podpór, siedzenie i siadanie, czworakowanie, stanie i chodzenie wpływa na narządy ważne dla rozwoju mowy – między innymi krtań, przeponę, język i ucho;

Napięcia mięśniowego ciała – zaburzenia w napięciu mięśniowym ciała dotyczą również twarzy, a co za tym idzie języka, warg i policzków. Mogą one powodować nieprawidłowości funkcji pokarmowych jak ssanie, jedzenie z łyżeczki, picie z kubka i gryzienie. Dodatkowo napięcie mięśniowe wpływa na sposób oddychania, również ważny dla rozwoju mowy.

Motoryki małej – ruchy dłoni i narządów artykulacyjnych na początku rozwoju są ze sobą skoordynowane, dlatego zabawy stymulujące dłonie oraz rozwijające ich sprawność wpływają na rozwój mowy.

Pamięci – dzięki której po wielokrotnym usłyszeniu nazwy przedmiotów, osób i czynności w mózgu dziecka tworzą się ślady pamięciowe, czyli „zapisują słowa”, które potem dziecko może wypowiadać. Bez zasobu słów nie mamy o czym mówić.

Skupienia uwagi – które pozwala dostatecznie długo słuchać, patrzeć, bawić się, aby zapamiętać na przykład ruchy twarzy rodzica, komunikaty, dźwięki.

Umiejętności naśladowania – dzięki niej dziecko podejmuje próby naśladowania ruchów twarzy mamy i taty, dźwięków wypowiadanych przez nich oraz zabaw. W wyniku tego również tworzy zasoby słów.

Opracowała mgr Joanna Sowada – neurologopeda

Rozwój mowy u dziecka w pierwszym roku życia

Rozwój języka u dziecka rozpoczyna się w okresie prenatalnym, biorąc pod uwagę uwarunkowania genetyczne oraz doświadczenia słuchowe i czuciowe płodu.

Już od pierwszych prób ssania oraz pierwszego wydanego dźwięku rozpoczyna się dla dziecka długa i skomplikowana droga prowadząca do zdobycia narzędzia jakim jest mowa.

Każde dziecko posiada określone predyspozycje wrodzone, które pozwalają mu pod wpływem czynników środowiskowych nabywać kolejne struktury systemowe.

Czynność mówienia uwarunkowana jest współpracą wielu narządów. Wiąże się z pracą mięśni oddechowych i fonacyjno-artykulacyjnych. Aby przygotować nasze narządy mowy do współpracy, należy zadbać w pierwszym okresie życia o prawidłowy sposób przyjmowania pokarmów.

ROZWÓJ MOWY W PIERWSZYM ROKU ŻYCIA

Wiek w miesiącach Umiejętności oczekiwane rozwojowo

2 - wokalizacje pierwszych samogłosek

- wydawanie dźwięków, które nie przypominają ludzkiej mowy

4 - doskonalenie repertuaru samogłosek

- pojawienie się pierwszych (prymarnych) spółgłosek

6 - powtarzanie (naśladowanie) sylab charakterystycznych dla języka narodoweg

- gaworzenie samonaśladowcze

8 - naśladowanie, powtarzanie oraz samodzielna wokalizacja sylab

- rozumienie wypowiedzi o zabarwieniu emocjonalnym

9 - pojawienie się gestu wskazywania palcem

- początek kształtowania się pola wspólnej uwagi oraz rozumienia intencji komunikacyjnych

10 - pierwsze słowa zbudowane z sylab otwartych

- rozumienie prostych słów (najczęściej rzeczowników w mianowniku)

12 - rozumienie prostych poleceń, niektórych nazw osób, przedmiotów i czynności

- samodzielne wypowiadanie kilku wyrazów

- powtarzanie sylab i słów wypowiadanych przez dorosłego

Aby mowa pojawiła się w sposób naturalny, dziecko musi urodzić się z niezaburzonymi zmysłami, głównie słuchu. Język to nie tylko nadawanie, ale również odbieranie. Pierwszy rok życia przynosi duże zmiany w zdolności komunikowania się dziecka z otoczeniem. Po dwunastu miesiącach od urodzenia, rozpoczyna się intensywny rozwój mowy, w którym współistnieją procesy rozumienia i nadawania mowy. Rola rodzica w tym czasie dla dziecka jest bardzo istotna. Powinien on nazywać wszystkie przedmioty otaczające dziecko, czynności oraz odczuwane emocje. Aby ułatwić dziecku nabywanie mowy, musimy pamiętać o tym żeby nasze wypowiedzi nie były zbyt długie i złożone. Istotne jest aby już od 4 miesiąca życia zachęcać dziecko do naśladowania wymawianych samogłosek, a później sylab. Należy zapewnić dziecku dużą liczbę bodźców werbalnych możliwych do powtórzenia. Najłatwiejsze do powtórzenia przed pierwszym rokiem życia są: onomatopeje, zwykle zbudowane z sylab otwartych (MU, BE, PI – PI) jako nazwy zwierząt.Pamiętajmy o tym aby śpiewać dziecku kołysanki, czytać wierszyki oraz krótkie bajki.

To bardzo ważny element w rozwoju mowy naszego dziecka!

Bibliografia:

1. J. Cieszyńska, M. Korendo: „Wczesna interwencja terapeutyczna”, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 2008 r.

2. J. Cieszyńska- Rożek: „ Metoda Krakowska wobec zaburzeń rozwoju dzieci”, Centrum Metody Krakowskiej, Kraków 2020 r.

Opracowanie:

mgr Zuzanna Galwas - neurologopeda

Rozwój mowy dziecka w drugim roku życia

Na początku drugiego roku dziecko zaczyna chodzić. Jego świat doznań staje się bogatszy, dziecko nabywa nowych doświadczeń. Czyni widoczne postępy w rozumieniu mowy. Rozumie już coraz więcej poleceń i samo też zaczyna wypowiadać coraz więcej nowych słów. Słownik dziecka wzbogaca się o nowe pojęcia, a w jego wypowiedziach zauważa się już to, że myśli. Ten okres życia charakteryzuje się szybkim tempem rozwoju a przyswajanie mowy w dużej mierze zależy od środowiska. Pierwsze próby wypowiadania przez dziecko swych myśli opierają się na danych z codziennego otoczenia.

Dwuletnie dziecko potrafi wypowiadać już wszystkie samogłoski ustne „a”, „e”, „o”, „u”, „i”, „y”. Samogłosek nosowych jeszcze nie wymawia.

Pierwsze słowa są sygnałami, które reprezentują całe wypowiedzi. W zależności od sytuacji mogą być różnie rozumiane, na przykład „mama a,a,a” znaczy „chcę spać”. Takim wypowiedziom często towarzyszą różne gesty, w celu wzmocnienia wypowiedzi.

Czynnikami różnicującymi znaczenie mowy są elementy prozodyczne, początkowo melodia i akcent, później rytm oraz towarzyszące mu gesty. Za ich pomocą dziecko wyraża swoje pragnienia i oznajmienia. Początkowo gest ma nadrzędną rolę a znak głosowy stanowi jedynie dodatek, z czasem dzieje się na odwrót i gest traci swoje znaczenie.

W okresie 12. - 16. miesięcy zaobserwować u dziecka można niepowtarzalną gotowość do naśladowania mowy. Dziecko naśladuje zasłyszane dźwięki, z których wiele pojawia się po raz pierwszy. Niestety naśladujenie tylko mowę poprawną, ale również przyswaja mowę wadliwą i błędy gramatyczne.

Spółgłoski występujące w tym okresie w mowie dziecka to: [p], [b], [m], [t], [d], [n], [ń], [ś], [k], oraz półsamogłoska [j]. Pozostałe dźwięki zastępowane są przez spółgłoski o zbliżonym miejscu artykulacji, na przykład zamiast [ć], [dź], dziecko często wymawia jako [t], [d], [c]. Grupy spółgłoskowe są trudnedo wymówienia i najczęściej spraszczane są do jednej spółgłoski. Tendencja taka występuje głównie na początku wyrazu, na przykład [kwiaty] – [katy], ale też w środku: [kaka] zamiast [kaczka]. Zdarza się również, że spółgłoski są po prostu pomijane na początku wyrazu, jak i na końcu.

18. miesiąc życia to czas, kiedy dzieci używają równoważników zdań. Są to słowa, które zastępują na tym etapie całe zdania, będąc ich skrótem.

Słownik dziecka w tym okresie składa się z 60 do 100 słów. Są to w przeważającej części rzeczowniki. Wyrazy te to nazwy osób, rzeczy, zwierząt z najbliższego otoczenia dziecka. Na drugim miejscu co do ilości wypowiadanych słów, jest czasownik. W znikomej ilości występują zaimki, partykuła i zdania wykrzyknikowe. Słowa wypowiadane jednak przez dziecko w okresie wyrazu różnią się od mowy osób dorosłych. W mowie dziecka występują takie zjawiska jak pomieszanie kolejności głosek w poszczególnych słowach, reduplikacje, wyrazy skrócone poprzez nie wymawianie początku lub końca słowa. W zależności od poszczególnych wyrazów, artykulacja głosek jest zbliżona do normalnej i płynna, w innych zaś odmienna. Dzieje się tak na skutek niedojrzałej sprawności narządów artykulacyjnych dziecka, przez niemożność zapamiętania zasłyszanych słów jak i w niewyraźnej i niedbałej mowie otoczenia.

W swoje drugie urodziny dziecko powinno wypowiedzieć proste zdanie, w którym będzie podmiot i orzeczenie, to jest nazwa przedmiotu lub osobyoraz czynność, którą wykonuje. Jest to pierwsze zastosowanie reguł gramatycznych, dlatego okres ten jest bardzo ważny dla rozwoju mowy.

Opracowała neurologopeda mgr Jolanta Wąsek

Bibliografia

1. Gałkowski T., 1977, Pierwszych sześć lat życia, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa.

2. Kaczmarek L., 1953, Kształtowanie się mowy dziecka, Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk, Poznań.

3. Kaczmarek L., 1977, Nasze dziecko uczy się mowy, Wydawnictwo Lubelskie, Lublin.

4. Zaleski T., 2002, Opóźnienia w rozwoju mowy, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa.